Gai Khớp Gối

Gai khớp gối trong đa số các trường hợp là hệ quả của bệnh thoái hóa khớp gối không được điều trị. Các gai xương phát triển có thể gây tổn thương dây thần kinh cùng các cấu trúc xung quanh. Từ đó gây đau đớn dữ dội và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động.

Gai khớp gối là bệnh gì?

Gai khớp gối (gai xương khớp gối) là thuật ngữ đề cập đến tình trạng phát triển các xương bất thường ngay trên bề mặt khớp gối. Nguyên nhân thường là do sự gia tăng áp lực giữa các đầu xương do thiếu sụn.

Trường hợp không có đủ sụn xung quanh khớp gối thì xương đầu gối sẽ bị kích thích và viêm do tăng áp lực, ma sát trong khớp khi vận động và chịu sức nặng của chân khi xương cọ sát vào nhau. Các tế bào xương sẽ phản ứng với sự gia tăng áp lực này bằng cách phát triển các gai xương để cố gắng bảo vệ khớp nhiều hơn.

Các gai xương ở đầu gối thường nhẵn do đó ít khi gây đau. Tuy nhiên, chúng có thể cọ xát vào dây thần kinh xung quanh và gây đau đớn. Đồng thời hạn chế khả năng vận động của khớp gối.

Người bị gai xương đầu gối thường gặp khó khăn trong các hoạt động thường ngày. Chẳng hạn như đi bộ, cúi người, ngồi xổm, lên xuống cầu thang và có thể dẫn tới mất cân bằng ở chân. Gai xương thường xảy ra phổ biến ở những người bị thoái hóa khớp gối.

Dấu hiệu nhận biết bệnh gai khớp gối

Trong nhiều trường hợp, gai xương đầu gối có thể không gây ra bất cứ triệu chứng cụ thể nào. Các triệu chứng thường chỉ xuất hiện khi gai xương gây áp lực lên các dây thần kinh lân cận hay cọ xát với xương hoặc mô khác.

Các triệu chứng có liên quan tới sự hình thành gai xương ở khớp gối bao gồm:

• Đau nhức ở khớp bị ảnh hưởng
• Đau hoặc ứng khi người bệnh cố gắng uốn cong hay di chuyển khớp bị ảnh hưởng
• Yếu, tê hoặc ngứa ran nếu gai xương chèn ép lên các dây thần kinh xung quanh.
• Co thắt cơ hoặc bị chuột rút
• Giảm phạm vi di chuyển
• Sờ vào vùng da bên ngoài thấy có cảm giác nhấp nhô
• Viêm gân
• Cứng khớp đầu gối

Tùy thuộc vào mức độ tổn thương ở khớp gối mà các triệu chứng có thể biểu hiện từ nhẹ cho đến nghiêm trọng. Tuy nhiên, gai xương thường không có triệu chứng và người bệnh không biết mình mắc bệnh cho tới khi chụp X-quang đầu gối.

Nguyên nhân gây bệnh gai khớp gối thường gặp

Nguyên nhân phổ biến nhất của tình trạng mất sụn ở khớp gối dẫn tới hình thành gai xương là thoái hóa khớp gối. Số liệu thống kê cho thấy, thoái hóa khớp gối ảnh hưởng tới hơn 45% người dân Hoa Kỳ vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời của họ.

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ bị gai xương đầu gối. Chẳng hạn như:

• Chấn thương: Mất sụn ở khớp gối cũng có thể là do chấn thương đầu gối. Bao gồm rách sụn chêm, đứt dây chằng chéo trước hay trật khớp bánh chè. Các chấn thương này có thể làm tăng nguy cơ tổn thương sụn và thoái hóa khớp gối trong tương lai.
• Sử dụng khớp quá mức: Vận động viên, quan nhân và những người làm các công việc đòi hỏi thể chất thường có xu hướng sử dụng khớp gối quá mức. Điều này có thể gây căng thẳng, tổn thương và tăng nguy cơ hình thành gai xương.
• Yếu tố tuổi tác: Càng già đi thì quá trình lão hóa sẽ diễn ra càng nhanh chóng. Điều này làm tăng nguy cơ bị thoái hóa xương khớp và hình thành gai xương đầu gối. Đây là nguyên nhân lý giải vì sao bệnh gai khớp gối lại phổ biến ở người cao tuổi.
• Mang thai: Phụ nữ mang thai cũng có nhiều nguy cơ bị gai khớp gối. Nguyên nhân một phần là do cân nặng tăng gây ra nhiều áp lực. Một phần là nguồn dưỡng chất cung cấp cho xương khớp bị giảm do tập trung dinh dưỡng để nuôi dưỡng bảo thai.
• Các yếu tố khác: Lười vận động, thiếu hụt dưỡng chất, di truyền, dị tật bẩm sinh, thừa cân – béo phì, tích tụ canxi ở các khớp,… đều là những nguyên nhân có khả năng làm tăng nguy cơ bị gai khớp gối.

Các chuyên gia nhận định, gai khớp gối là bệnh xương khớp khả phổ biến. Nó có thể ảnh hưởng tới mọi lứa tuổi và giới tính. Việc nắm rõ được nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp hỗ trợ tốt hơn cho quá trình điều trị.

Ảnh hưởng của bệnh gai khớp gối

Gai xương khớp gối là kết quả của việc thiếu sụn do thoái hóa khớp gối. Trường hợp không can thiệp điều trị kịp thời thì thoái hóa khớp có thể tiến triển tới mức độ nặng. Lúc này, việc đi đứng trở nên rất khó khăn và đau đớn. Trong nhiều trường hợp, người bệnh có thể phải phẫu thuật thay toàn bộ khớp gối.

Người bệnh gai khớp gối thường bị đau với các hoạt động đòi hỏi phải cúi hay đứng trên chân có đầu gối bị ảnh hưởng. Điều này khiến người bệnh tránh đặt áp lực cho khớp gối và đồn áp lực ở những nơi khác trên cơ thể. Lâu dần các cơ hỗ trợ của hông và đùi có thể mất sức mạnh và bắt đầu teo. Điều này sẽ làm hạn chế khả năng giữ thăng bằng và ổn định chân.

Trong một số trường hợp, gai xương phát triển quá nhiều và mạnh có thể gây tổn thương dây thần kinh ở đầu gối vĩnh viễn. Tình trạng này thường gây đau đớn dữ dội và ảnh hưởng nghiêm trọng tới chức năng vận động.

Ngoài ra, với những trường hợp phải phẫu thuật để điều trị gai khớp gối cũng sẽ phải đối mặt với những rủi ro tiềm ẩn. Chẳng hạn như nhiễm trùng hậu phẫu, các biến chứng do gây mê gây ra hoặc để lại sẹo ở đầu gối gây mất thẩm mỹ.

Chẩn đoán bệnh gai khớp gối

Bệnh gai khớp gối thường được chẩn đoán bởi một bác sĩ chuyên khoa xương khớp. Trước tiên, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng. Cụ thể là kiểm tra các triệu chứng, hỏi về tiền sử bệnh và các chấn thương trong quá khứ.

Sau đó bác sĩ có thể kiểm tra các triệu chứng thực thể mà bệnh nhân gặp phải bằng cách uốn cong, xoay hoặc mở rộng đầu gối nhằm xác định mức độ của cơn đau. Đồng thời đánh giá được phạm vi chuyển động của khớp gối.

Tiếp đến, để đưa ra chẩn đoán chính xác, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng. Chẳng hạn như:

• Chụp X-quang đầu gối: Xét nghiệm này sử dụng một tia X cực mạnh để tạo ra hình ảnh chi tiết về đầu gối của bệnh nhân. Thông qua hình ảnh X-quang, bác sĩ có thể xác định tổn thương. Có thể là gãy xương hay quá trình phát triển của gai xương.
• Chụp cộng hưởng từ – MRI: Phương pháp này sử dụng từ trường và sóng vô tuyến để quét chi tiết hình ảnh về cấu trúc xương và các mô mềm. Thông qua hình ảnh MRI, bác sĩ sẽ dễ dàng xác định tổn thương chi tiết về sụn, gân, cơ và các gai xương.
• Kiểm tra vận tốc dẫn truyền thần kinh – NCV: Các bài kiểm tra này giúp đo tốc độ truyền tín hiệu điện qua dây thần kinh bị ảnh hưởng. Từ đó giúp bác sĩ xác định được tổn thương mà các gai xương gây ra cho dây thần kinh.
• Điện cơ – EMG: Được thực hiện khi bác sĩ nghi ngờ gai xương khớp gối xảy ra do tổn thương cơ hoặc thần kinh. Điện cơ sẽ giúp xác định hoạt động điện trong khi cơ nghỉ ngơi hay co cơ.

Trên thực tế, một số vấn đề sức khỏe xương khớp khác cũng có thể gây ra triệu chứng giống với gai khớp gối. Chính vì vậy, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm bổ sung nhằm loại trừ các tình trạng khác và đưa ra chẩn đoán xác định.

Cách điều trị bệnh gai khớp gối

Gai xương khớp gối trong một số trường hợp không gây ra triệu chứng ở giai đoạn đầu. Nhiều người không biết rằng họ đang mắc căn bệnh này cho tới khi thực hiện chụp X-quang khớp gối. Trường hợp gai xương không gây ra triệu chứng thì sẽ không cần điều trị.

Mặt khác, các gai xương phát triển có thể gây đau, sưng viêm, cứng và làm giảm phạm vi chuyển động trong khớp. Trường hợp mẩu xương gãy ra khỏi bề mặt đầu gối thì nó sẽ trở thành một khối lỏng lẻo có thể trôi nổi bên trong không gian khớp. Từ đó hạn chế đáng kể khả năng cử động khớp gối.

Các phương pháp có thể được chỉ định để điều trị gai khớp gối bao gồm:

1. Điều trị bằng thuốc

Sử dụng thuốc là phương pháp điều trị chính, có khả năng đáp ứng với đa số trường hợp bị gai khớp gối. Mục đích của việc dùng thuốc là làm giảm cơn đau và hạn chế tổn thương trong khớp.

Cortisone là một loại thuốc tiêm mà bác sĩ có thể sử dụng để tiêm vào khớp gối nhằm làm giảm đau, sưng và viêm. Đây là loại thuốc tiêm được dùng phổ biến nhất để điều trị gai khớp gối do thoái hóa khớp,

Những mũi tiêm cortisone sẽ được thực hiện dưới gây tê cục bộ. Thuốc thường phát huy tác dụng sau 2 – 3 ngày. Những mũi tiêm có thể giúp giảm đau và cải thiện các triệu chứng khoảng 6 tuần – 6 tháng sau khi tiêm. Các mũi tiêm này không hiệu quả với tất cả mọi người và không được phép tiêm nhiều hơn 2 – 3 mũi/ năm.

Thuốc giảm đau không kê đơn (OTC) như ibuprofen (Advil) và acetaminophen (Tylenol) hoặc thuốc chống viêm như naproxen sodium (Aleve) cũng có thể được kê toa. Các loại thuốc này có thể giúp làm giảm đau đầu gối và sưng viêm khớp gối.

Ngoài ra, các loại kem và thuốc mỡ không kê đơn, nhất là những loại có chứa capsaicin cũng có thể được bôi tại chỗ vào đầu gối. Chúng giúp làm giảm đau nhờ giảm cường độ của các tín hiệu đau được gửi dọc theo các đường dẫn truyền thần kinh.

Thuốc giảm đau tại chỗ chính là lựa chọn thay thế phù hợp với những bệnh nhân không thể sử dụng thuốc giảm đau đường uống. Đặc biệt là những người đang gặp các vấn đề về đường tiêu hóa.

2. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là phương pháp đóng vai trò quan trọng với việc làm giảm các triệu chứng của gai xương khớp gối. Đồng thời ngăn ngừa sự tiến triển của tình trạng mất sụn tại đầu gối.

Chuyên gia vật lý trị liệu sẽ tiến hành đánh giá sự liên kết của đầu gối và hông, phạm vi chuyển động, sức mạnh cơ bắp và các kiểu chuyển động để xây dựng một kế hoạch chăm sóc cá nhân phù hợp với từng người bệnh. Từ đó giúp giải quyết tốt những hạn chế mà người bệnh đang gặp phải.

Các bài tập tăng cường các cơ xung quanh đầu gối và hông thường được hướng dẫn thực hiện. Chúng sẽ giúp làm giảm tải trọng cho khớp gối và nâng đỡ trọng lượng cơ thể nhằm làm giảm áp lực lên bề mặt khớp.

3. Can thiệp ngoại khoa

Với những trường hợp điều trị nội khoa thất bại, người bệnh bị đau nhức dữ dội và hạn chế vận động nghiêm trọng thì bác sĩ có thể cân nhắc can thiệp phẫu thuật. Mục đích là để loại bỏ gai xương, giảm đau và tăng cường vận động.

Nội soi khớp gối hiện đang là thủ thuật phẫu thuật phổ biến nhất giúp loại bỏ gai xương. Đồng thời sửa chữa các mô sụn bị tổn thương tại khớp gối. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ sử dụng ống nội soi khớp có gắn camera và ánh sáng để quan sát bên trong khớp gối. Điều này cho phép bác sĩ kiểm tra mà không cần rạch một đường dọc ở ngoài đầu gối.

Nội soi khớp gối sẽ giúp bảo vệ khớp gối khỏi nguy cơ bị nhiễm trùng. Bởi nó sẽ làm giảm tiếp xúc với môi trường bên ngoài và giúp cải thiện vẻ thẩm mỹ của đầu gối bằng cách giảm kích thước vết mổ, hạn chế hình thành sẹo.

Ngoài ra, do các vết mổ nhỏ hơn nên nội soi khớp gối cũng giúp bảo vệ các cấu trúc xung quanh đầu gối. Bao gồm cả da, gân, cơ và dây chằng không bị tổn thương. Tuy nhiên, ở những trường hợp bị thoái hóa khớp gối đáng kể thì nội soi khớp gối thường không hữu ích để giảm đau lâu dài.

4. Các biện pháp hỗ trợ khác

Ngoài việc điều trị y tế theo chỉ dẫn từ bác sĩ thì một số biện pháp hỗ trợ tại nhà có thể giúp giảm đau và cải thiện khả năng hoạt động của khớp. Chẳng hạn như:

• Nghỉ ngơi: Người bệnh nên tránh các hoạt động làm nghiêm trọng thêm cơn đau và các triệu chứng do gai khớp gối gây ra. Tốt nhất dành một vài ngày trọn vẹn để nghỉ ngơi. Điều này giúp cho khớp gối có thời gian hồi phục và ngăn ngừa tổn thương nhiều hơn.
• Giảm cân: Bệnh gai khớp gối có thể biểu hiện nghiêm trọng và tiến triển nhanh hơn ở những người bị thừa cân – béo phì. Việc giảm cân sẽ giúp hạn chế áp lực lên khớp gối, nhất là khi di chuyển. Từ đó hạn chế ma sát giữa các đầu xương và làm giảm đau hiệu quả.
• Dùng thảo dược: Có thể sử dụng các loại thảo dược như lá lốt, ngải cứu,… rửa sạch rồi rang nóng với muối hạt. Sau đó bọc trong túi vải và chườm lên vùng khớp gối bị đau. Thực hiện vào buổi tối trước khi ngủ giúp cơn đau thuyên giảm đáng kể.

Phòng ngừa bệnh gai khớp gối

Trên thực tế, việc duy trì thói quen lành mạnh có thể giúp bảo vệ sức khỏe tổng thể nói chung và sức khỏe xương khớp nói riêng. Đặc biệt là giúp làm giảm nguy cơ bị gai khớp gối và các bệnh cơ xương khớp khác.

Nên thực hiện các biện pháp hỗ trợ phòng ngừa bệnh gai khớp gối sau đây:

• Duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh thông qua chế độ ăn uống và tập thể dục. Những người đang bị thừa cân – béo phì cần sớm có kế hoạch giảm cân lành mạnh.
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh với toàn bộ thực phẩm tự nhiên. Hạn chế ăn đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, không uống rượu bia và hút thuốc lá.
• Uống đủ nước mỗi ngày (2 – 2.5 lít). Ngoài nước lọc có thể bổ sung thêm nước dừa, nước cam và các loại nước ép từ rau của quả tươi khác.
• Khi đang bị đau nhức khớp gối thì nên dành thời gian nghỉ ngơi để hỗ trợ giảm đau và viêm.
• Đi ngủ sớm trước 23 giờ, nên ngủ ít nhất 7 – 8 giờ liên tục vào ban đêm.
• Dành thời gian cho hoạt động thể chất khoảng 30 – 45 phút mỗi ngày. Hạn chế các tác động quá mạnh và lặp đi lặp lại khiến khớp gối bị căng thẳng.
• Những người đã bước sang độ tuổi 40 nên chú ý bổ sung thêm collagen để hỗ trợ làm chậm quá trình thoái hóa xương khớp.

Gai xương khớp gối phát triển do thoái hóa khớp hoặc mất sụn có thể gây ra tổn thương không thể phục hồi cho các xương bên dưới. Nếu bạn bị đau đầu gối nhiều, cứng khớp, giảm sức mạnh và phạm vi chuyển động thì nên sớm tìm kiếm sự chăm sóc y tế để kiểm soát triệu chứng và khắc phục tổn thương.

Tham khảo thêm:

• Gai khớp gối kiêng ăn gì, nên ăn gì giúp điều trị bệnh hiệu quả?
• TOP địa chỉ chữa gai khớp gối uy tín, hiệu quả nhất hiện nay