Phân Biệt Viêm Khớp Dạng Thấp Và Thoái Hóa Khớp
Phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp giúp quá trình điều trị hiệu quả hơn, ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra cũng như hỗ trợ phục hồi các chức năng khớp bình thường của người bệnh. Trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn, chẩn đoán và có kế hoạch điều trị phù hợp nhất.
Phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp
Điều quan trọng để điều trị các bệnh viêm khớp là xác định nguyên nhân, triệu chứng và loại viêm khớp. Xác định loại bệnh càng sớm, quá trình điều trị càng mang lại hiệu quả cao và hạn chế được các tác dụng phụ không mong muốn.
Cả viêm khớp dạng thấp (RA) và thoái hóa khớp đều là những dạng viêm khớp phổ biến. Cả hai tình trạng này đều có thể gây tổn thương, đau đớn và khó cử động khớp. Tuy nhiên, các tình trạng này rất khác nhau về nguyên nhân, dấu hiệu cơ bản và phương pháp điều trị.
Người bệnh có thể phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp theo một số vấn đề cơ bản như sau:
| Viêm khớp dạng thấp | Thoái hóa khớp | |
| Định nghĩa | Là một bệnh tự miễn dịch, gây ảnh hưởng đến các khớp, có nguy cơ tàn phế cao | Xảy ra do sự phân hủy, mòn, rách sụn đệm của khớp |
| Quá trình gây tổn thương khớp | Hệ thống miễn dịch tấn công các mô khớp, dẫn đến viêm, đau, cứng khớp và sưng tấy | Sụn khớp bị phá vỡ dần theo thời gian, dẫn đến đau đớn, cứng khớp, sưng tấy và viêm |
| Tỷ lệ mắc bệnh so với giới tính | Thường xảy ra ở phụ nữ, tỷ lệ mắc bệnh ở phụ nữ cao hơn nam giới từ 2 – 3 lần | Phổ biến ở nam giới trước 45
Phổ biến ở phụ nữ sau 45 |
| Độ tuổi xuất hiện các triệu chứng | Có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi
Thường bắt đầu ở độ tuổi trung niên |
Thường bắt đầu ở độ tuổi trung niên, thường là sau 65 tuổi
Phổ biến dần khi độ tuổi tăng cao Thóa hóa khớp ở người trẻ tuổi thường xảy ra do chấn thương |
| Thời gian đau và cứng khớp | Kéo dài hơn 30 phút sau khi thức dậy | Được cải thiện dần và biến mất trong vòng 30 phút sau khi thức dậy |
| Ảnh hưởng đến các khớp đối xứng | Gây viêm đối xứng ở hai bên cơ thể | Không gây tổn thương đối xứng
Các khớp riêng lẻ có thể bị ảnh hưởng theo nhiều mức độ khác nhau |
Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn trong khi đó thoái hóa khớp xảy ra khi các sụn khớp bị tổn thương, hư hỏng theo thời gian. Đây là cách phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp đơn giản và quan trọng nhất. Tuy nhiên có một số cách so sánh viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp khác, có thể giúp người bệnh phân biệt các tình trạng này dễ dàng hơn. Xác định được loại tổn thương là cách tốt nhất để điều trị và có kế hoạch phòng ngừa phù hợp.
So sánh viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp
Mặc dù viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp đều gây ảnh hưởng đến các khớp, tuy nhiên các dạng viêm khớp này có dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị khác nhau. Điều quan trọng là phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp để có kế hoạch chăm sóc, phục hồi sức khỏe hiệu quả nhất.
1. Phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp qua triệu chứng
Viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp có một số dấu hiệu và triệu chứng chung, chẳng hạn như:
- Đau, cứng khớp
- Hạn chế phạm vi chuyển động
- Ấm hoặc đau ở khu vực bị ảnh hưởng
- Cơn đau thường nghiêm trọng hơn vào buổi sáng
Mặc dù các dạng viêm khớp này có một số dấu hiệu khác nhau, tuy nhiên người bệnh có thể phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp thông qua các triệu chứng đặc trưng, chẳng hạn như:
Dấu hiệu viêm khớp dạng thấp:
Mỗi loại viêm khớp đều có một dấu hiệu riêng biệt. Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý toàn thân, điều này có nghĩa là bệnh gây ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, bao gồm các khớp, tim, mắt, phổi và cách mạch máu.
Các dấu hiệu ban đầu của viêm khớp dạng thấp có thể bao gồm:
- Sốt nhẹ, đặc biệt là ở trẻ em
- Đau cơ
- Mệt mỏi quá mức
- Ít thèm ăn
Các trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể hình thành các hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp. Các hạt này còn được gọi là nốt thấp khớp, có thể mềm hoặc cứng, nhưng thường không đau đớn và không gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh.
Dấu hiệu thoái hóa khớp:
Bản chất của thoái hóa khớp chỉ giới hạn ở các khớp và không gây tổn thương toàn thân. Các dấu hiệu chính của thoái hóa khớp bao gồm:
- Đau và cứng khớp
- Sưng khớp
- Có tiếng ồn (mứt hoặc ma sát) khi di chuyển khớp
- Hạn chế khả năng vận động
Bệnh thoái hóa khớp có thể dẫn đến hình thành các cục u dưới da xung quanh khớp, nhưng những cục u này không giống với các nốt dạng thấp. Những người bị thoái hóa khớp có xu hướng hình thành các gai xương hoặc các xương dư thừa ở các cạnh khác nhau của khớp bị ảnh hưởng.
2. Phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp thông quan nguyên nhân
Viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp có nguyên nhân gây bệnh khác nhau. Thoái hóa khớp xảy ra do sự hao mòn bình thường hoặc ảnh hưởng của quá trình lão hóa. Tuy nhiên các chuyên gia cho biết, có nhiều yếu tố nguy cơ góp phần tăng khả năng bị thoái hóa khớp. Các yếu tố nguy cơ phổ biến bao gồm:
- Chấn thương khớp
- Sử dụng khớp lặp đi lặp lại hoặc gây áp lực, căng thẳng lên các khớp
- Thừa cân
- Tiền sử gia đình bị thoái hóa khớp
Trong khi đó, nguyên nhân gây viêm khớp dạng thấp thường khó xác định. Các nghiên cứu cho biết, tình trạng này xảy do sự kết hợp với nhiều yếu tố nguy cơ, chẳng hạn như gen di truyền, hút thuốc lá, béo phì, lạm dụng rượu cũng như có lối sống thiếu khoa học.
Cả hai loại viêm khớp này thường phổ biến ở phụ nữ hơn khi sơ với nam giới. Viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp phổ biến hơn ở người lớn tuổi, nhưng viêm khớp dạng thấp có thể phát triển ở mọi lứa tuổi. Viêm khớp dạng thấp có liên quan đến yếu tố di truyền. Do đó, người bệnh có nguy cơ phát triển tình trạng này cao hơn nếu có cha mẹ hoặc anh, chị, em phát triển tình trạng này.
Các yếu tố nguy cơ dẫn đến viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp bao gồm:
- Thừa cân hoặc béo phì
- Biến dạng khớp
- Bệnh gout
- Bệnh tiểu đường
- Có tiền sử chấn thương các khớp
3. Các khớp bị ảnh hưởng trong viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp
Có thể phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp thông qua các khớp bị ảnh hưởng. Các khớp bị ảnh hưởng thường không giống nhau.
Viêm khớp dạng thấp thường bắt đầu gây tổn thương ở các khớp nhỏ hơn. Người bệnh có thể bị đau đớn, cứng khớp, sưng tấy ở các khớp ngón tay. Khi viêm khớp dạng thấp tiến triển, các triệu chứng có thể xuất hiện ở đầu gối, vai và mắt cá chân. Viêm khớp dạng thấp là một bệnh đối xứng. Điều này có nghĩa là các triệu chứng xảy ra ở ở hai bên cơ thể cùng một lúc.
Thoái hóa khớp thường không đối xứng hoặc đối xứng không đều. Chẳng hạn như người bệnh có thể cùng bị đau ở hai bên đầu gối, tuy nhiên mức độ nghiêm trọng của cơn đau và tổn thương khớp thường không giống nhau.
Tương tự như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp cũng gây ảnh hưởng đến bàn tay và các ngón tay. Tuy nhiên thoái hóa khớp có xu hướng ảnh hưởng đến cột sống, hông và đầu gối. Trong khi đó viêm khớp dạng thấp thường không gây ảnh hưởng đến cột sống.
4. Chẩn đoán phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp
Chẩn đoán phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp là điều cực kỳ quan trọng trong việc cải thiện các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, người bệnh nên đặt lịch hẹn với bác sĩ để được chẩn đoán loại viêm khớp và có biện pháp điều trị hiệu quả nhất.
Các quy trình chẩn đoán viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp thường giống nhau, bao gồm khám sức khỏe, xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh và kiểm tra bệnh sử sẽ được thực hiện cùng nhau để chẩn đoán bệnh chính xác nhất.
Các biện pháp chẩn đoán viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp phổ biến nhất bao gồm:
- Chụp X – quang các khớp bị ảnh hưởng đến kiểm tra các tổn thương khớp liên quan đến thoái hóa và viêm khớp dạng thấp.
- Chọc dò khớp, bao gồm loại bỏ và phân tích các chất lỏng khớp. Điều này có thể giúp xác định loại viêm khớp cũng như cải thiện cơn đau, viêm và sưng khớp.
- Xét nghiệm máu có thể giúp xác định hoặc loại trừ nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp.
Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm thường được chỉ định để giúp chẩn đoán (hoặc loại trừ) viêm khớp dạng thấp, cũng như các bệnh lý tự miễn khác, chẳng hạn như:
- Yếu tố dạng thấp (RF)
- Tốc độ lắng của tế bào máu
- Protein phản ứng C
- Kiểm tra anti CCP
- Kháng thể nhân (ANA)
Chẩn đoán thích hợp là cách tốt nhất để điều trị và ngăn ngừa các loại viêm khớp trở nên nghiêm trọng hơn.
5. Biện pháp điều trị viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp
Hiện tại không có cách điều trị dứt điểm cho thoái hóa khớp và viêm khớp dạng thấp cũng như không có bất cứ biện pháp nào phục hồi các tổn thương khớp. Các phương pháp điều trị của hai phương pháp này nhằm mục đích giảm đau và phục hồi khả năng vận động bình thường của khớp. Tuy nhiên đối với viêm khớp dạng thấp, mục tiêu chính của các phương pháp điều trị là làm chậm hoặc ngừng hoạt động của bệnh và giúp cơ thể không tự tấn công các mô khỏe mạnh.
Cần chẩn đoán phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp để có kế hoạch điều trị phù hợp và hiệu quả nhất. Các phương pháp điều trị bao gồm sử dụng thuốc, vật lý trị liệu, giảm cân và nhiều biện pháp chăm sóc tại nhà khác.
Thuốc điều trị:
Viêm khớp dạng thấp:
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) chẳng hạn như Ibuprofen có tác dụng giảm đau và viêm.
- Thuốc corticosteroid, đây là một loại thuốc chống viêm mạnh, có thể giúp điều chỉnh hệ thống miễn dịch, ngăn ngừa hệ thống miễn dịch tấn công các mô khỏe mạnh trong cơ thể.
- Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (bao gồm cả thuốc sinh học), có thể làm chậm quá trình của bệnh.
- Acetaminophen có tác dụng giảm đau nhưng không có tác dụng chống viêm.
Thoái hóa khớp:
- Các loại kem hoặc gel thoa để giảm đau.
- Thuốc chống viêm không steroid.
- Thuốc giảm đau như Acetaminophen.
- Thuốc chống trầm cảm, chẳng hạn như Duloxetine, có thể làm dịu các cơn đau mãn tính.
- Tiêm thuốc vào khớp bị ảnh hưởng.
Đôi khi bác sĩ cũng có thể đề nghị người bệnh sử dụng thuốc giảm đau opioid để cắt giảm những cơn đau nghiêm trọng. Tuy nhiên các loại thuốc này thường không được khuyến khích sử dụng lâu dài và hiếm khi được kê đơn để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
Giảm cân:
Đạt được và duy trì cân nặng khỏe mạnh là cần thiết để hỗ trợ điều trị cũng như ngăn ngừa các triệu chứng thoái hóa khớp và viêm khớp dạng thấp trở nên nghiêm trọng hơn. Giảm cân được xem là cách giảm đau không dùng thuốc, an toàn và có thể giúp tăng cường sức khỏe tổng thể.
- Đối với người bị thoái hóa khớp: Cân nặng tăng thêm có thể gây căng thẳng cho các khớp, đặc biệt là ở đầu gối, hông và thắt lưng. Giảm cân có thể giúp giảm áp lực lên các khớp và ngăn ngừa các vấn đề liên quan.
- Đối với người viêm khớp dạng thấp: Giảm cân có thể giúp giảm áp lực lên các khớp và làm chậm quá trình tổn thương lên các khớp.
Để giảm cân an toàn, người bệnh nên xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều độ. Điều này có thể giúp cải thiện sức mạnh cơ bắp, giảm đau khớp, giảm độ cứng khớp, từ đó ngăn ngừa nguy cơ tàn tật.
Trước khi thay đổi chế độ ăn uống hoặc thực hiện một kế hoạch tập luyện thường xuyên, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.
Các biện pháp điều trị khác:
- Vật lý trị liệu để tăng cường và ổn định khớp
- Sử dụng đai hoặc nẹp hỗ trợ
- Chườm nóng
- Nghỉ ngơi đầy đủ
- Xoa bóp, massage
- Châm cứu, bấm huyệt
Đối với các trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể cần được phẫu thuật để tạo hình khớp, điều chỉnh các tổn thương và phục hồi chức năng bình thường của khớp.
Viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp các các triệu chứng giống nhau, tuy nhiên các tình trạng này là khác nhau và cần chẩn đoán phân biệt để có kế hoạch điều trị phù hợp nhất. Có thể phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp thông qua các triệu chứng đặc trưng. Thoái hóa khớp có xu hướng bắt đầu với những cơn đau khớp trong khi đó viêm khớp dạng thấp có thể bắt đầu với các triệu chứng toàn thân, chẳng hạn như mệt mỏi và sốt.
Điều trị thoái hóa khớp có xu hướng tập trung vào việc giảm đau và phục hồi chức năng bình thường của khớp. Trong khi đó, điều trị viêm khớp dạng thấp thường bao gồm sử dụng một số loại thuốc để ngăn ngừa hệ thống miễn dịch tấn công vào các mô khỏe mạnh, từ đó hạn chế các tổn thương khớp.
Các vấn đề liên quan đến viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp
1. Viêm khớp dạng thấp hay thoái hóa khớp nguy hiểm hơn?
Viêm khớp dạng thấp (RA) được cho là tình trạng nguy hiểm hơn so với thoái hóa khớp. RA có nguy cơ tàn tật và mất chức năng khớp cao hơn, do tình trạng viêm, tổn thương khớp và biến dạng nghiêm trọng mà tình trạng này có thể gây ra. Tuy nhiên, những tiến bộ trong việc điều trị viêm khớp dạng thấp đã giúp bệnh nhân giảm bớt tổn thương, đau đớn, hỗ trợ phục hồi chức năng khớp và nâng cao chất lượng cuộc sống.
2. Thoái hóa khớp có thể bị chẩn đoán nhầm với RA?
Đôi khi thoái hóa khớp có thể bị chẩn đoán nhầm với viêm khớp dạng thấp, tuy nhiên có một số điểm khác biệt để phân biệt hai tình trạng này. Thoái hóa khớp phát triển dần dần trong khi đó viêm khớp dạng thấp có thể trở nên trầm trọng hơn trong vài tuần hoặc vài tháng. Cả hai tình trạng này có thể gây ảnh hưởng đến bàn tay, tuy nhiên thông thường chỉ có thoái hóa khớp mới gây tổn thương đến gần các đầu ngón tay.
Các triệu chứng bệnh có thể giống nhau, tuy nhiên bác sĩ có thể phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp, đưa ra chẩn đoán chính xác và có kế hoạch điều trị hiệu quả.
3. Hình ảnh X – quang có thể phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp không?
Hình ảnh X – quang có thể phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp, tùy thuộc vào mức độ tiến triển của các triệu chứng.
Đối với bệnh viêm khớp dạng thấp, hình ảnh X – quang có thể cho thấy sự tiến triển của tổn thương xương. Trong khi đó, đối với thoái hóa khớp, hình ảnh X – quang có thể cho thấy không gian khớp bị thu hẹp do mất sụn.
Cho dù người bệnh được chẩn đoán viêm khớp dạng thấp hay thoái hóa khớp, điều quan trọng và cần thiết là có kế hoạch điều trị phù hợp. Cả hai tình trạng này đều cần điều trị tích cực, kịp lúc để tránh các tổn thương nghiêm trọng. Hãy trao đổi với bác sĩ để được chẩn đoán chính xác nhất.
Tham khảo thêm:
