Trải qua ca phẫu thuật, hầu hết bệnh nhân bị ung thư đại tràng đều cần nhiều thời gian nghỉ ngơi và có chế độ dinh dưỡng hợp lý để sức khỏe nhanh hồi phục. Vậy sau mổ ung thư đại tràng nên ăn gì và kiêng gì?
Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn uống sau mổ ung thư đại tràng
Phẫu thuật là phương pháp đang được áp dụng phổ biến trong điều trị ung thư đại tràng. Trong ca mổ, bệnh nhân có thể được cắt bỏ một phần đại tràng mang khối u hoặc cắt hoàn toàn ruột già tùy thuộc vào mức độ bệnh.
Sử dụng các thực phẩm có lợi trong thực đơn sẽ giúp bệnh nhân nhanh phục hồi sức khỏe sau mổ ung thư đại tràng
Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần được nghỉ ngơi nhiều và chăm sóc bằng một chế độ dinh dưỡng hợp lý để nhanh phục hồi sức khỏe. Dưới đây là những điều cần chú ý khi xây dựng chế độ ăn uống sau mổ ung thư đại tràng:
– Giai đoạn 1- 2 ngày đầu sau mổ:
Trong 1 – 2 ngày đầu, bệnh nhân chủ yếu được truyền dịch để bổ sung nước và các chất dinh dưỡng.
Người bệnh chỉ nên uống sữa và dùng nước ép hoa quả khi được bác sĩ cho phép.
– Những ngày tiếp theo:
Cân bằng các nhóm chất trong khẩu phần ăn của người bệnh.
Sử dụng đa dạng các loại thực phẩm để thay đổi vị giác, giúp bệnh nhân ăn uống ngon miệng và ăn được nhiều hơn.
Có thể cho bệnh nhân dùng các thức ăn có kết cấu lỏng, mềm để dễ tiêu hóa. Bao gồm cháo, súp, phở, sữa hay sữa chua…
Tăng cường bổ sung đạm vào trong khẩu phần ăn của người bệnh thông qua các thực phẩm như thịt, cá, trứng,… để vết mổ nhanh liền sẹo. Đối với thịt, người nhà nên bằm nhuyễn và nấu chín mềm trước khi cho bệnh nhân dùng để giảm áp lực tiêu hóa cho đường ruột, hạn chế tác động đến vết mổ.
Thêm rau củ quả và trái cây tươi chứa nhiều chất xơ hòa tan vào trong bữa ăn để ngăn ngừa tiêu chảy.
Các thực phẩm có đặc tính nhuận tràng như sữa chua, chuối chín, đu đủ, lê, táo, khoai lang… sẽ có lợi cho bệnh nhân bị táo bón.
Cho bệnh nhân uống nhiều nước lọc kết hợp với nước ép trái cây hay nước canh rau để làm sạch đường ruột, thúc đẩy tiêu hóa và bổ sung các dưỡng chất thiết yếu để sức khỏe nhanh hồi phục.
– Giai đoạn phục hồi:
Bổ sung các thực phẩm giàu protein, glucid, calo, vitamin vào trong thực đơn của bệnh nhân.
Chế độ ăn nên kết hợp đa dạng các loại thực phẩm để cân bằng dưỡng chất cho cơ thể.
Các thực phẩm giàu axit amin như trứng, sữa, các loại nấm, ngũ cốc… sẽ giúp ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, ngăn ngừa bệnh tái phát.
Thức ăn nên được chế biến càng đơn giản càng tốt. Có thể cho người bệnh dùng các món thanh đạm được chế biến theo hình thức hấp, luộc hay hầm như để dễ tiêu hóa.
Xay nhỏ trước khi chế biến đối với các thực phẩm có nhiều xơ hoặc thịt sớ dài, dai.
Cho bệnh nhân ăn 5 – 6 bữa/ngày thay vì chỉ có 3 bữa chính như thông thường. Không để người bệnh ăn quá nhiều hoặc để bụng quá đói.
Tránh sử dụng các thực phẩm chứa nhiều axit, gia vị cay nóng hay chất kích thích trong khẩu phần ăn của bệnh nhân sau mổ ung thư đại tràng làm ảnh hưởng đến quá trình hồi phục tổn thương.
Không để bệnh nhân uống rượu hoặc hút thuốc lá.
Tránh cho bệnh nhân ăn các thực phẩm khô, cứng khó tiêu hóa.
– Giai đoạn sau khi hồi phục:
Bệnh nhân có thể quay trở lại chế độ ăn uống bình thường. Tuy nhiên, cần kiêng khem đúng cách với một số thực phẩm nhất định để phục hồi sức khỏe cũng như chức năng tiêu hóa.
Sau mổ ung thư đại tràng nên ăn gì để nhanh phục hồi?
Các thực phẩm tốt cho bệnh nhân mới mổ ung thư đại tràng bao gồm:
1. Thức ăn chứa protein nạc
Protein có chức năng tái tạo tế bào mới, sửa chữa các mô bị hư hỏng, giúp cho vết mổ nhanh liền sẹo. Ngoài ra, chất này còn có tác dụng nâng cao sức đề kháng, giảm nguy cơ bị nhiễm trùng sau mổ. Vì vậy, sau mổ ung thư đại tràng, người bệnh nên tăng cường bổ sung các thực phẩm giàu protein vào thực đơn, tốt nhất là dùng protein nạc để dễ tiêu hóa hơn.
Các thực phẩm giàu protein giúp kích thích tái tạo tế bào mới và làm vết mổ ung thư đại tràng nhanh liền sẹo
Lượng protein cần bổ sung trong ngày cho bệnh nhân dao động từ 120 – 150g. Chất này được cung cấp từ các thực phẩm sau:
Thịt gà
Thịt nạc lợn
Cá
Đậu hũ
Các loại hạt
Trường hợp bệnh nhân gặp khó khăn trong việc ăn uống các thực phẩm trên, có thể dùng bột protein để bổ sung bằng cách thêm vào cháo hay sinh tố.
2. Thức ăn chứa nhiều axit amin
Axit amin là thành phần quan trọng xây dựng nên các mô mềm cũng như niêm mạc trong cơ thể. Việc bổ sung axit amin sau mổ ung thư không chỉ giúp vết mổ phục hồi nhanh mà còn có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ác tính, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển hóa thức ăn, giảm gánh nặng cho đường ruột.
Bệnh nhân có thể bổ sung axit amin thông qua các thực phẩm sau:
Thịt nạc lợn
Ức gà
Dầu cá
Sữa và các sản phẩm từ sữa
Bơ
Táo
Thanh long…
3. Thực phẩm hỗ trợ giảm đau, chống viêm
Nếu bạn đang thắc mắc “sau mổ ung thư đại tràng nên ăn gì?” thì không nên bỏ qua nhóm thực phẩm có đặc tính giảm đau, chống viêm tự nhiên. Bao gồm:
Các loại quả đậm màu: Nho đỏ, nho đen, cherry, cà tím, táo đỏ hay nam việt quất…
4. Các thực phẩm giàu calo
Bệnh nhân mới mổ ung thư đại tràng cần được bổ sung nhiều calo để nhanh phục hồi sức khỏe và khả năng hoạt động bình thường. Nhu cầu calo trong ngày của bệnh nhân dao động từ 2500 – 3000Kcal.
Calo có nhiều trong các thực phẩm sau:
Bơ
Cơm trắng
Khoai lang
Trứng gà
Thịt nạc
Bí đỏ
Khoai tây
Phô mai…
5. Sau mổ ung thư đại tràng nên ăn gì? – Thực phẩm giàu kẽm
Các thực phẩm giàu kẽm cũng được khuyến nghị sử dụng trong thực đơn của bệnh nhân sau mổ ung thư đại tràng. Khoáng chất này giúp kích thích sản sinh collagen để nhanh chóng chữa lành vết mổ, đồng thời tăng khả năng miễn dịch và cải thiện chức năng tiêu hóa.
Các thực phẩm dồi dào collagen nhất bao gồm:
Cá
Thịt gà cầm
Ngũ cốc
Các loại hạt, đặc biệt là hạt họ đậu
Bánh mì nguyên hạt.
6. Thực phẩm chứa nhiều canxi
Canxi ngoài tác dụng làm tăng mật độ xương còn tham gia vào quá trình đông máu và thúc đẩy sự phục hồi của các mô mềm. Do đó, sau mổ ung thư đại tràng, người bệnh cần tăng cường bổ sung các thực phẩm giàu canxi vào trong thực đơn. Bao gồm:
Sữa và các sản phẩm từ sữa
Đậu nành
Rau xanh
Tôm
Cua…
Các thực phẩm giàu canxi có nhiều tác dụng tốt cho bệnh nhân sau mổ ung thư đại tràng
7. Thực phẩm giàu vitamin A
Vitamin A có chức năng củng cố hệ miễn dịch, chống nhiễm trùng và thúc đẩy quá trình tăng trưởng của các tế bào mới để làm lành vết mổ sau phẫu thuật ung thư đại tràng.
Các thực phẩm giàu vitamin A tốt nhất cho người bệnh bao gồm:
Cà rốt
Đu đủ chín
Khoai lang
Bí đỏ
Rau dền
Gấc…
8. Sau mổ ung thư đại tràng nên ăn thực phẩm giàu vitamin C
Các thực phẩm giàu vitamin C không thể thiếu trong thực đơn của bệnh nhân sau mổ ung thư đại tràng. Chất này có tác dụng làm tăng sức đề kháng, giảm mệt mỏi, kích thích sản sinh collagen để vết mổ nhanh kéo da non.
Để bổ sung vitamin C, người bệnh nên thường xuyên ăn các thực phẩm như:
Kiwi
Dâu tây
Trái cây họ cam/quýt
Súp lơ xanh
Ớt chuông
Việt quất
Nho…
Sau mổ ung thư đại tràng nên kiêng gì?
Sau phẫu thuật ung thư đại tràng, bệnh nhân được khuyến cáo không nên ăn các thực phẩm sau:
Thực phẩm chứa nhiều axit: Dưa muối, xoài xanh hay các thực phẩm và trái cây có vị chua quá mức đều không tốt cho người mới mổ ung thư đại tràng. Chúng gây kích thích niêm mạc và tạo cảm giác đau rát khó chịu ở vùng tổn thương.
Gia vị cay: Khi chế biến thức ăn cho bệnh nhân mới mổ ung thư đại tràng, người nhà cần tránh cho thêm tiêu, ớt, mù tạt, cà ri hay sa tế vào trong thức ăn của bệnh nhân. Chúng gây táo bón và kích thích co thắt ruột, làm tăng nặng cơn đau và cản trở quá trình hồi phục của vết mổ.
Các món ăn cay nóng gây kích thích đường ruột, làm lâu lành vết thương sau mổ ung thư đại tràng
Các món nếp: Theo kinh nghiệm dân gian, ăn các món nếp sau phẫu thuật có thể khiến vết mổ bị sưng viêm, làm mủ và lâu lành. Ngoài ra, chúng còn gây nóng trong và khiến bệnh nhân bị táo bón.
Thức ăn nhanh: Thành phần chất bảo quản nitrat nitrit được tìm thấy trong các loại thức ăn nhanh khi được hấp thụ sẽ chuyển hóa thành N-nitroso. Đây chính là tác nhân gây ung thư ở đại tràng và nhiều cơ quan khác. Bệnh nhân nên tránh sử dụng các thực phẩm này nếu không muốn bệnh nhanh chóng tái phát trở lại.
Thức ăn khô, cứng: Chúng gây khó tiêu, đầy bụng và làm tăng lực co bóp, ma sát khi đi qua đại tràng. Điều này có thể khiến vết mổ bị chảy máu và lâu lành hơn.
Đồ ngọt: Ăn nhiều đồ ngọt làm tăng các chất gây viêm trong cơ thể và khiến cho vết mổ bị sưng đau kéo dài. Vì vậy mà sau mổ ung thư đại tràng, bệnh nhân được khuyến cáo nên hạn chế ăn đường, bánh kẹo ngọt hay các loại nước ngọt.
Bia, rượu, cà phê: Các chất kích thích này cũng không nên có mặt trong chế độ ăn sau mổ ung thư đại tràng. Bệnh nhân không nên sử dụng ngay cả khi đã hồi phục sức khỏe.
Qua những thông tin bài viết vừa cung cấp, hẳn bạn đã hiểu rõ sau mổ ung thư đại tràng nên ăn gì và kiêng gì để sức khỏe nhanh hồi phục. Hãy ưu tiên chế biến món ăn theo sở thích của người bệnh và luân phiên sử dụng các thực phẩm có lợi trong thực đơn để vết mổ nhanh lành.
