Gai Đôi Cột Sống L5

Gai đôi cột sống l5 là một dạng của gai đôi cột sống bẩm sinh, bên cạnh hai loại gai cột sống s1 và s2. Đây không phải là một căn bệnh hiểm nghèo gây nguy hiểm cho tính mạng, nhưng nó lại là tiền đề dẫn đến nhiều biến chứng, căn bệnh nguy hiểm khác. Vì vậy, việc tìm hiểu về bệnh lý này là hết sức cần thiết.

Gai đôi cột sống l5 là gì?

Gai đôi cột sống có tên gọi theo tiếng Latin là Spina bifida, tức là cột sống bị tách làm đôi. Gai đôi cột sống l5 là một dạng dị tật bẩm sinh ở vị trí cột sống thắt lưng (l5) xảy ra do sự phát triển bất thường của ống thần kinh. Theo đó, phần ống thần kinh sẽ không đóng kín được hoàn toàn, tạo ra lỗ hổng khiến phần tủy sống trong đốt sống l5 không được che chắn hết và bị hở.

Căn cứ theo mức độ bị hở ở ống thần kinh mà dẫn đến sự thoát vị màng tủy khác nhau cùng những dạng gai đôi cột sống khác nhau. Gai đôi cột sống l5 bao gồm các dạng: gai đôi thể ẩn (spina bifida occulta), gai đôi có nang (spina bifida cystica) và thoát vị màng não (meningocele).

• Ở dạng gai đôi cột sống thể ẩn:

Ở dạng này thì mức độ dị tật xương ở mức nhỏ. Bệnh được “ẩn” đi, gần như không biểu hiện dấu hiệu, triệu chứng gì. Cụ thể là ống thần kinh tuy không khép kín hoàn toàn nhưng đường tách đôi rất nhỏ, hẹp.

Tủy sống vẫn được bảo vệ tốt và không gây ra hiện tượng thoát vị. Không gây ra bất cứ triệu chứng lâm sàng nào hay những dấu hiệu rối loạn về thần kinh vận động mà được phát hiện tình cờ thông qua chụp X-quang.

• Gai đôi có nang:

Là dạng không có nhiều dấu hiệu cụ thể nhưng lại rất nguy hiểm. Nó có thể làm khuyết tật ở tủy sống, gây dị dạng xương và màng não.

Nếu không được phát hiện sớm để điều trị kịp thời thì dạng gai xương này thậm chí sẽ làm mất hoàn toàn chức năng của một phần cơ thể. Khi đó, ngay cả việc thực hiện phẫu thuật đóng kín lại thì cũng không thể cải thiện chức năng của dây sống.

• Dạng thoát vị màng não:

Dạng gai đôi cột sống l5 này có đặc điểm là màng não, dịch não tủy tràn ra, nhô ra khỏi lỗ hở của ống thần kinh một cách bất thường, đột ngột. Cũng như hai dạng trên, gai đôi cột sống dạng thoát vị màng não không có dấu hiệu nhận biết cụ thể mà chỉ có thể nhận biết nó qua các biểu hiện như sự rối loạn chức năng ở bàng quang và tiết niệu.

Theo thống kê, có khoảng hơn 10% dân số bị gai cột sống. Nhưng phần lớn trong số đó là gai đôi cột sống ở thể ẩn. Gai đôi cột sống l5 thể ẩn là dạng nhẹ nhất và khá an toàn. Mặc dù là chứng bệnh bẩm sinh nhưng người bệnh có thể chung sống hòa bình với nó trong một thời gian dài. Bệnh chỉ khởi phát khi đã vào tuổi trưởng thành hoặc độ tuổi lao động.

Những biến chứng nguy hiểm của gai đôi cột sống l5

Ngoài dạng gai đôi có nang và thoát vị màng não là đặc biệt nguy hiểm thì dạng gai đôi thể ẩn được xem là không đáng lo ngại. Tuy vậy, l5 là vị trí đốt sống lưng phải chịu nhiều áp lực của cơ thể, được coi là vị trí quan trọng nhất của vùng thắt lưng.

Do đó, những dị tật tại vị trí này sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng tới các vùng lân cận, là tiền đề gây ra nhiều bệnh xương khớp khác. Vào giai đoạn khởi phát bệnh, người bệnh sẽ gặp phải những hiện tượng sau:

• Những cơn đau xuất hiện ở vùng thắt lưng: Do đốt sống l5 ở vị trí cuối, phải gánh vác áp lực từ cơ thể và cố định cho những hoạt động xoay người nên gai đôi cột sống l5 sẽ gây ra những cơn đau cấp tính.
• Gây mất đường cong sinh lý: Gai đôi cột sống l5 gây ảnh hưởng đến đường cong sinh lý phía trên của cơ thể. Nó gây biến dạng khi ở thể nhẹ và gây mất đường cong sinh lý nghiêm trọng khi ở thể nặng.

• Hình thành dễ dây thần kinh: Nếu không điều trị kịp thời thì bệnh sẽ làm ảnh hưởng đến rễ dây thần kinh ở đốt sống l5. Đây là rễ thần kinh nhạy cảm và có vai trò quan trọng chủ lực trong toàn bộ hệ thống dây thần kinh của cột sống thắt lưng. Khi bị gai đôi cột sống ảnh hưởng, phần mu bàn chân và ngón chân sẽ bị đau nhức, suy yếu cơ và khó khăn khi co, duỗi. Trong trường hợp nặng hơn thì có thể gây mất phản xạ, tê liệt cảm giác phần gân gót.
• Nguy cơ mắc các bệnh lý xương khớp khác: Gai đôi đốt sống l5 có thể dẫn đến những bệnh lý xương khớp nghiêm trọng khác ở vùng chuyển giao giữa thắt lưng và xương cùng. Khi gai đôi cột sống tiến triển nặng và chèn vào các rễ thần kinh ở cột sống sẽ dẫn đến hội chứng rễ thắt lưng cùng.

Điển hình của hội chứng này là các bệnh: thoát vị đĩa đệm l5, đau dây thần kinh hông to hoặc thoái hóa cột sống l5. Những biến chứng này khiến cho bệnh nhân bị rối loạn chức năng vận động, chức năng phản xạ, cảm giác,… làm cản trở hoạt động sinh hoạt và lao động.

Cách chữa bệnh gai đôi cột sống l5

Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị gai đôi cột sống một cách triệt để 100%. Nhưng nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì sẽ có thể cải thiện bệnh đến 70 – 80%. Những phương pháp điều trị gai đôi cột sống l5 hiện nay và phương pháp bảo tồn.

Phương pháp điều trị bảo tồn có nhiều liệu pháp khác nhau phù hợp với nhiều mức độ bệnh, đối tượng khác nhau. Mục đích của phương pháp này đó là giảm thiểu triệu chứng đau nhức, ngăn ngừa bệnh phát triển và gây ra những biến chứng nguy hiểm. Phương pháp điều trị bảo tồn gồm có cách dùng thuốc và không dùng thuốc.

1. Điều trị bảo tồn dùng thuốc

Thuốc dùng trong điều trị gai đôi cột sống l5 có thể là thuốc Tây, thuốc Đông y hoặc thuốc nam. Mỗi loại thuốc lại có những ưu điểm và hạn chế riêng, phù hợp với những mục đích sử dụng và thể trạng bệnh khác nhau.

• Thuốc Tây y:

Những loại thuốc Tây thường sẽ đem lại tác dụng giảm đau nhanh, thường được dùng để ức chế triệu chứng tạm thời, giúp người bệnh lao động và sinh hoạt trở lại bình thường.

Các loại thuốc thường dùng là thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid, nhóm giãn cơ. Hạn chế của thuốc Tây y là có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.

• Thuốc Đông y và thuốc nam:

Loại thuốc này có ưu điểm là lành tính, an toàn cho sức khỏe và chi phí điều trị rẻ. Thuốc Đông y và thuốc nam mang tính điều trị lâu dài. Tuy thời gian phát huy tác dụng lâu, chậm nhưng hiệu quả có tính bền vững hơn thuốc Tây. Bên cạnh đó, sử dụng nhóm thuốc này trong thời gian dài cũng không gây ra tác dụng phụ cho sức khỏe. Tuy nhiên, thuốc Đông y và thuốc nam kém tiện dụng nên không phải ai cũng có điều kiện sử dụng đều đặn.

2. Điều trị gai đôi cột sống l5 không dùng thuốc

Cách điều trị bảo tồn không dùng thuốc gồm có vật lý trị liệu và châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt. Cụ thể như sau:

• Vật lí trị liệu:

Đây là phương pháp thực hiện và ứng dụng những kỹ thuật, trang thiết bị hiện đại để tạo ra các tác động vật lý có tác dụng điều trị gai cột sống. Các kỹ thuật phổ biến hiện nay bao gồm: sóng ngắn, siêu âm, kích thích điện, laser… Đây là liệu pháp điều trị an toàn, toàn diện và hiệu quả cao.

• Liệu pháp xoa bóp, châm cứu, bấm huyệt:

Với phương pháp này, bằng những kỹ thuật riêng, người thầy thuốc sẽ tác động lên các huyệt đạo của cơ thể để nhằm kích thích sự tuần hoàn máu, lưu thông khí huyết, giúp giảm đau và cải thiện bệnh.

3. Những lưu ý khi điều trị gai đôi cột sống l5

Bên cạnh các phương pháp điều trị được nêu trên, người bện cần chú ý tới những yếu tố giúp hỗ trợ cải thiện bệnh như chế độ dinh dưỡng và tập luyện thể chất:

• Chú ý ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là bổ sung những thực phẩm giàu canxi, vitamin D, magie và omega – 3.
• Tránh xa các chất kích thích như rượu bia và thuốc lá.
• Hạn chế ăn đồ ăn nhanh, đồ ăn nhiều chất béo động vật và chất phụ gia.
• Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao, đặc biệt là những bài tập hỗ trợ điều trị gai xương và các môn thể thao như bơi lội, aerobic, yoga,…
• Hạn chế mang vác nặng trên lưng, ngồi khom lưng quá lâu gây ảnh hưởng đến xương cột sống lưng.

Gai đôi cột sống l5 là một căn bệnh bẩm sinh hình thành trong quá trình phát triển thai nhi nên quan trọng hơn hết là người mẹ cần biết cách phòng tránh cho con ngay từ trong bụng mẹ. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu trước và trong quá trình mang thai, người mẹ bổ sung đầy đủ hàm lượng acid folic cần thiết thì sẽ giúp trẻ tránh được căn bệnh này đến 70%. Do đó, người mẹ cần hết sức quan tâm đến dinh dưỡng của thai kỳ để tránh cho con những dị tật bẩm sinh khi chào đời.