Bí Quyết Lợi Sữa
Các vấn đề về sữa mẹ như sữa về chậm, ít sữa, sữa loãng và mất sữa ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nếu đang băn khoăn làm sao để sữa về nhiều, mẹ sau sinh có thể áp dụng 7 bí quyết lợi sữa, kích sữa hiệu quả trong bài viết sau đây.
Tìm hiểu cơ chế sản xuất sữa mẹ
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quý giá đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tuy nhiên, không ít sản phụ phải đối mặt với tình trạng sữa về chậm, ít sữa và sữa loãng, nghèo dưỡng chất. Các vấn đề về sữa mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của bé. Do đó, mẹ cần trang bị cho bản thân những bí quyết lợi sữa để đảm bảo chất lượng nguồn sữa lâu dài.
Trước hết, mẹ cần hiểu cơ chế sản xuất sữa mẹ để biết cách kích sữa hiệu quả. Sữa mẹ bắt đầu được hình thành từ quý 2 của thai kỳ. Lượng sữa đầu tiên được tiết ra gọi là sữa non – sữa có màu vàng đậm, chất sánh đặc, thơm và giàu chất dinh dưỡng. Sau đó, sữa sẽ dần nhạt màu và loãng hơn.
Hormone progesterone và estrogen chịu trách nhiệm kích thích bầu ngực phát triển để chuẩn bị cho quá trình sản xuất sữa. Sau khi sinh nở, nhau thai bong ra cộng với việc giảm progesterone và estrogen sẽ kích hoạt hiện tượng tiết sữa mẹ. Ở thời điểm mang thai và sau sinh, hormone prolactin sẽ tăng lên đáng kể. Hormone này đi vào máu kích thích tuyến vú sản xuất sữa và duy trì quá trình tạo sữa trong một thời gian dài.
Ngoài các hormone kể trên, quá trình tạo sữa còn bị chi phối bởi hormone oxytocin. Hormone này được tiết ra khi mẹ có cảm giác hạnh phúc, yêu thương bé. Đây cũng là lý do những sản phụ bị trầm cảm, lo lắng quá mức sẽ dễ gặp phải tình trạng mất sữa do hormone oxytocin thấp.
Có thể thấy, quá trình tạo sữa bị chi phối bởi nhiều loại hormone khác nhau. Vì vậy, mẹ sau sinh cần trang bị bí quyết lợi sữa để duy trì hormone ở nồng độ ổn định. Qua đó có thể cải thiện số lượng và chất lượng nguồn sữa lâu dài.
Bí quyết lợi sữa, kích sữa đúng cách cho mẹ sau sinh
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng chủ yếu cho trẻ trong 6 tháng đầu. Chính vì vậy, các vấn đề như ít sữa, sữa về muộn, sữa loãng và mất sữa đột ngột ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của bé. Chất lượng sữa mẹ giảm cũng khiến cho trẻ chậm phát triển, yếu ớt, hệ miễn dịch và dễ mắc các bệnh truyền nhiễm.
Làm sao để sữa về nhiều là mối bận tâm của hầu hết mẹ sau sinh. Bởi ai cũng mong muốn có nguồn sữa ổn định để đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng bé. Dưới đây là một số bí quyết lợi sữa, kích sữa đúng cách mẹ có thể tham khảo và áp dụng:
1. Cho bé bú ngay sau khi sinh
Cách đơn giản nhất giúp tăng tiết sữa mà nhiều sản phụ bỏ qua đó chính là cho bé bú ngay sau khi sinh. Động tác mút sữa sẽ kích thích bầu ngực sản xuất và tiết ra sữa mẹ. Hơn nữa, cho con bú cũng giúp mẹ tăng tình yêu thương và cảm giác thoải mái, hài lòng, từ đó thúc đẩy tăng hormone oxytocin.
Hormone này kích thích quá trình sản xuất sữa mẹ giúp tạo ra số lượng sữa mẹ dồi dào, đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ trong suốt 6 tháng đầu. Ngoài ra khi bé bú, xung động từ đầu vú sẽ truyền lên não bộ kích thích tuyến yên tăng sản xuất oxytocin và prolactin. Việc gia tăng các hormone này có vai trò ổn định và duy trì quá trình tạo sữa trong thời gian dài.
Cho bé bú ngay sau khi sinh cũng giúp trẻ dung nạp nguồn sữa non quý giá. Sữa non được hình thành từ quý 2 của thai kỳ nên chứa hàm lượng dinh dưỡng và kháng thể cao. Vì vậy, mẹ nên cho trẻ bú sớm để được hưởng dưỡng chất quý giá từ những giọt sữa non đầu tiên.
Thực tế, nhiều mẹ bỉm không cho trẻ bú trực tiếp mà sử dụng máy hút sữa và cho trẻ bú bình vì nhiều lý do. Tuy nhiên, việc bú bình sẽ khiến cho quá trình sản xuất sữa mẹ bị gián đoạn. Vì không có xung động từ hoạt động bú của trẻ nên tuyến vú sẽ giảm dần lượng sữa mẹ dẫn đến tình trạng ít sữa, sữa loãng và mất sữa đột ngột.
Ngoài ra, không cho trẻ bú trực tiếp cũng ảnh hưởng đến mối liên hệ giữa mẹ và bé. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, mẹ sau sinh cho con bú trực tiếp thường dành nhiều tình yêu thương hơn cho con cái và ngược lại. Thông qua hoạt động bú mẹ, trẻ sẽ phát triển cảm xúc đa dạng và dành tình cảm đặc biệt cho mẹ.
2. Sử dụng máy hút sữa
Sử dụng máy hút sữa là cách kích sữa hiệu quả, an toàn mẹ bỉm có thể áp dụng. Thiết bị này được khuyến khích sử dụng khi mẹ không thể gần bé sau sinh (sinh non, bé phải nằm lồng ấp và chăm sóc đặc biệt, mẹ bị tắc sữa, sữa về chậm và ít sữa,…).
Dùng máy hút sữa kích thích sữa về nhanh sau sinh và hạn chế tình trạng tắc tia sữa trong trường hợp bé không chịu bú trực tiếp. Ngoài ra, thiết bị này còn giúp tận dụng tối đa lượng sữa non được sản xuất trong vòng 48 giờ sau sinh. Sữa non sau khi hút có thể bảo quản trong tủ lạnh và làm ấm lại cho trẻ sử dụng.
Trong thời gian đầu sau sinh, mẹ không nên bổ sung ồ ạt các loại thực phẩm lợi sữa vì dễ gây tắc tia sữa. Lúc này, mẹ nên sử dụng máy hút sữa và cho trẻ bú trực tiếp để ổn định quá trình tiết sữa mẹ. Khi sử dụng máy hút sữa để kích sữa, mẹ cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Hút sữa ít nhất 8 lần/ ngày, khoảng cách giữa hai lần hút dao động từ 2 – 3 giờ
- Mỗi lần hút không quá 30 phút
- Sau khi sữa đã ổn định, mẹ có thể giảm tần suất hút sữa thành 4 – 5 cữ/ ngày và mỗi cữ cách nhau 4 giờ đồng hồ
Trong thời gian đầu, lượng sữa tiết ra khá ít nên mẹ cần hút nhiều lần trong ngày để kích thích tiết sữa. Khi sữa về nhiều và ổn định, mẹ có thể kết hợp hút sữa và cho trẻ bú trực tiếp. Ngoài ra, mẹ cũng nên lựa chọn dụng cụ hút sữa chất lượng, an toàn để tránh gây ảnh hưởng đến nguồn sữa của bé.
3. Massage bầu ngực – Cách kích sữa hiệu quả
Massage bầu ngực là bí quyết lợi sữa mẹ bỉm có thể áp dụng để kích sữa và ổn định nguồn sữa cho bé. Tác động từ các động tác massage giúp tăng tuần hoàn máu, đồng thời đảm bảo quá trình vận chuyển của sữa mẹ và hạn chế tình trạng tắc tia sữa.
Massage bầu ngực mỗi ngày sẽ giúp tăng cường số lượng và chất lượng nguồn sữa. Khi massage, mẹ có thể kết hợp chườm ấm để tăng hiệu quả. Ngoài ra, cần lưu ý điều chỉnh lực vừa phải để tránh bị đau nhức và khó chịu. Bên cạnh hiệu quả kích thích tiết sữa, massage bầu ngực còn giúp hạn chế tình trạng chảy xệ vòng 1 sau khi sinh nở.
4. Bổ sung thực phẩm lợi sữa
Bổ sung thực phẩm lợi sữa là bí quyết giúp mẹ sau sinh ổn định nguồn sữa lâu dài. Chế độ dinh dưỡng của mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ sơ sinh. Do đó, mẹ nên xây dựng chế độ ăn hợp lý để kích thích quá trình tiết sữa và đảm bảo sữa mẹ có hàm lượng dinh dưỡng cao.
Dưới đây là một số loại thực phẩm lợi sữa mẹ sau sinh nên bổ sung:
- Các món ăn từ chân giò như canh đu đủ chân giò, chân giò nấu bí đỏ,…
- Các loại rau lợi sữa như rau lang, rau má, diếp cá, rau đay, mồng tơi,…
- Quả sung
- Vừng đen lợi sữa, hạt bí, hạnh nhân,…
- Lá đinh lăng, thì là, rong biển,…
Các thực phẩm lợi sữa rất tốt cho quá trình sản xuất sữa mẹ. Tuy nhiên, phụ nữ sau sinh cần chú ý kết hợp nhiều nhóm thực phẩm để đa dạng vi chất dinh dưỡng. Hạn chế tình trạng bổ sung quá nhiều một vài nhóm thực phẩm cụ thể.
5. Nghỉ ngơi điều độ và ngủ đủ giấc
Tình trạng ít sữa, sữa loãng và mất sữa đột ngột thường có liên quan đến căng thẳng thần kinh, suy nhược, mệt mỏi,… Chính vì vậy, mẹ sau sinh nên nghỉ ngơi điều độ để kích thích quá trình tiết sữa. Nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc sẽ giúp mẹ bỉm ổn định tinh thần, đồng thời tập trung hơn cho việc chăm sóc bé và bản thân.
Khi tinh thần thoải mái, nồng độ các hormone như prolactin, oxytocin,… sẽ được cân bằng, từ đó thúc đẩy quá trình sản xuất sữa diễn ra thuận lợi. Trong khi đó, nếu thường xuyên thiếu ngủ và căng thẳng, hormone có thể bị rối loạn dẫn đến tình trạng mất sữa, ít sữa.
Để có thời gian nghỉ ngơi, mẹ sau sinh nên chia sẻ công việc với bạn đời và những người thân trong gia đình. Sự hỗ trợ của những người xung quanh sẽ giúp mẹ có thời gian chăm sóc bản thân và giải tỏa căng thẳng từ việc chăm sóc con cái.
6. Giữ tinh thần thoải mái
Sau khi sinh nở, cả hormone estrogen và progesterone đều sụt giảm đột ngột dẫn đến những thay đổi về tâm sinh lý. Ở giai đoạn này, bản thân mẹ sẽ có tâm lý nhạy cảm hơn so với bình thường. Tâm lý nhạy cảm sẵn có kết hợp với áp lực từ việc chăm sóc con cái khiến mẹ khó tránh khỏi tình trạng căng thẳng.
Một số mẹ sau sinh trở nên lo âu, trầm cảm vì lo lắng quá mức về vấn đề sức khỏe của bản thân và em bé – nhất là trong trường hợp bé sinh non, bị dị tật bẩm sinh và mắc các bệnh lý nghiêm trọng. Nếu không được giải tỏa, sự lo lắng tích tụ dần sẽ gây ra căng thẳng và ức chế tuyến yên tiết hormone prolactin, oxytocin.
Phụ nữ sau khi sinh nên học cách giữ tinh thần thoải mái và lạc quan thay vì lo lắng quá mức. Trong trường hợp không kiểm soát được cảm xúc, nên chia sẻ với những người xung quanh để cho lời khuyên hữu ích. Nếu cần thiết, có thể tham vấn tâm lý để được chuyên gia hướng dẫn cách giải tỏa cảm xúc và điều chỉnh lại tâm lý.
Ngoài ra, mẹ bỉm cũng nên áp dụng một số cách để giữ tinh thần ổn định như ngồi thiền, tắm nước ấm, dùng trà thảo mộc, massage,… Những cách này sẽ giúp phụ nữ sau sinh kiểm soát stress và giữ tâm lý thoải mái. Qua đó ổn định quá trình sản xuất sữa mẹ và hạn chế các vấn đề như mất sữa, ít sữa,…
7. Sử dụng sản phẩm hỗ trợ
Ngoài những cách kích sữa trên, mẹ cũng có thể dùng sản phẩm hỗ trợ như viên uống lợi sữa, trà lợi sữa,… để cải thiện số lượng và chất lượng nguồn sữa. Các sản phẩm này thường chứa các loại thảo dược tự nhiên có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và kích thích tiết sữa.
Các sản phẩm hỗ trợ mang lại hiệu quả khá tốt nếu sử dụng đúng cách và chọn được sản phẩm phù hợp với cơ địa. Tuy nhiên, mẹ vẫn nên áp dụng các bí quyết lợi sữa trên để tăng tiết sữa lâu dài và ổn định. Trong trường hợp tình trạng ít sữa, mất sữa không có cải thiện khi sử dụng các sản phẩm này, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn loại thuốc phù hợp.
Lưu ý khi áp dụng các cách kích sữa cho mẹ sau sinh
Các cách kích sữa cho mẹ sau sinh có thể cải thiện số lượng và chất lượng nguồn sữa. Tuy nhiên, mẹ nên lựa chọn thời điểm thích hợp để áp dụng và cần lưu ý các vấn đề trước khi áp dụng.
Một số lưu ý khi áp dụng cách kích sữa cho mẹ sau sinh:
- Sau khi sinh, mẹ chỉ nên áp dụng các cách kích sữa như cho bé bú sớm, sử dụng máy hút sữa và massage bầu ngực để ổn định quá trình sản xuất và tiết sữa. Tránh sử dụng các sản phẩm lợi sữa và thực phẩm lợi sữa quá sớm vì dễ gây tắc tuyến sữa.
- Các bí quyết lợi sữa thường cho tác dụng khá chậm. Do đó, mẹ nên kiên trì áp dụng trong thời gian dài để nhận thấy cải thiện rõ rệt.
- Mẹ nên tìm hiểu nguyên nhân gây mất sữa, ít sữa để can thiệp phương pháp khắc phục phù hợp.
- Nếu tình trạng không có cải thiện, phụ nữ sau sinh nên đến bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra. Trong một số trường hợp, mẹ có thể phải sử dụng thuốc điều trị để cải thiện các vấn đề liên quan đến sữa mẹ.
Trên đây là một số bí quyết lợi sữa mẹ sau sinh có thể tham khảo và áp dụng. Các cách kích sữa này sẽ giúp tăng tiết sữa mẹ lâu dài nên có thể áp dụng trong suốt thời gian cho con bú. Tuy nhiên nếu tình trạng không được cải thiện, nên chủ động tìm gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Tham khảo thêm:
