Thuốc Rituximab

Rituximab là một trong những kháng thể đơn dòng được sử dụng cho các bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp hoặc mắc bệnh bạch cầu lymphocytic mãn tính (CLL). Bên cạnh đó, đối tượng bị ung thư hạch không Hodgkin (NHL), viêm cơ cũng có thể sử dụng Rituximab như một liệu pháp điều trị bệnh vô cùng hiệu quả.

Thuốc Rituximab có công dụng gì?

Thuốc Rituximab là một trong những sản phẩm sức khỏe nổi tiếng được các chuyên gia y tế, nhà nghiên cứu tại 2 công ty công nghệ sinh học hàng đầu tại Mỹ kết hợp sản xuất – Biogen và Genentech. Rituximab còn được biết đến với một số tên gọi khác là MabThera, Rixathon, Truxima và Rituxan.

Năm 1997, cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt cho phép Rituximab được lưu hành rộng rãi trên toàn thế giới. Vậy loại thuốc này có công dụng là gì?

1. Rituximab hỗ trợ điều trị một số bệnh ung thư

Thuốc Rituximab thường được dùng để điều trị:

• Bệnh bạch cầu Lymphocytic mãn tính (CLL) – loại ung thư trong đó tủy xương tạo ra quá nhiều tế bào lympho (một loại tế bào bạch cầu)
• Ung thư hạch bạch huyết không Hodgkin (NHL) – loại ung thư phát triển trong hệ bạch huyết, từ tế bào lympho (tế bào máu trắng)
• Bệnh u hạt Wegener hay còn gọi là bệnh u hạt với viêm đa giác mạc (GPA) – là một rối loạn tự miễn dịch hiếm gặp gây viêm các mạch máu ở các bộ phận khác nhau của cơ thể.

Rituximab là kháng thể đơn dòng nắm đến một loại protein có tên gọi là CD20 trên bề mặt tế bào ung thư bạch cầu và ung thư hạch. Rituximab được cho là gắn vào thụ thể CD20 và khiến các tế bào khối u tan rã. Đối với y lympho không Hodgkin, nó cũng ngăn chặn việc cơ thể sản xuất ra nhiều tế bào khối u hơn.

Tùy thuộc vào loại ung thư, người dùng có thể sử dụng Rituximab ở dạng tiêm dưới da. Tuy nhiên, mọi người cần nhớ chỉ tiêm Rituximab dưới da nếu đã tiêm ít nhất một liều Rituximab vào tĩnh mạch và không có bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào trong quá trình truyền.

2. Hỗ trợ điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp

Rituximab là một loại thuốc sinh học đã được FDA phê duyệt vào năm 2006 để sử dụng cho các bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp (RA). Người bệnh có thể sử dụng kết hợp Rituximab với thuốc Methotrexate.

FDA chấp thuận sử dụng Rituximab cho bệnh nhân RA dựa trên một nghiên cứu kéo dài 2 năm có tên là Reflex được thực hiện bởi Hội thấp khớp Hoa Kỳ (ACR). Người bệnh đã được tiêm truyền hai lần Rituximab, mỗi lần cách nhau 2 tuần.

Kết quả thu được là những người được điều trị bằng Rituximab đã cải thiện tình trạng bệnh đáng kể. Phiếu chụp X-quang cũng cho thấy các thành phần có trong thuốc Rituximab sẽ hạn chế tối đa tình trạng tổn thương khớp. Một số đối tượng nghiên cứu đã trải qua một số tác dụng phụ nhưng theo đánh giá của các chuyên gia thì mức độ không hề nghiêm trọng.

Bắt đầu từ năm 2006, nhiều nghiên cứu về vấn đề này đã được thực hiện và đều cho kết quả rằng thuốc Rituximab điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp vô cùng tốt. Tính đến năm 2011, hơn 100.000 người bị RA trên toàn cầu đã nhận được Rituximab.

Nên sử dụng thuốc Rituximab như thế nào?

Rituximab được sản xuất dưới dạng dung dịch tiêm truyền tĩnh mạch. Hoạt động tiêm truyền thuốc Rituximab vào người cần phải được thực hiện bởi bác sĩ hoặc y tá để họ có thể theo dõi sát sao mọi phản ứng của cơ thể khi tiếp nhận thuốc.

Được biết, lần tiêm tĩnh mạch Rituximab lần đầu tiên có thể kéo dài khoảng 6 tiếng nhưng đến những lần sau, thời gian sẽ rút ngắn còn khoảng 2-4 giờ. Trước khi tiêm Rituximab 30 phút, người bệnh sẽ được cho uống thuốc kháng histamine, thuốc chống viêm steroid cùng với paracetamol để giảm các phản ứng không mong muốn khi thuốc Rituximab được đưa vào cơ thể.

Người bệnh sẽ được xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ kháng thể và thế bào B trước khi bắt đầu dùng thuốc Rituximab. Các xét nghiệm này có thể được lặp lại ít nhất sáu tháng một lần hoặc trước khi mọi người có bất kỳ phương pháp điều trị nào khác ngoài Rituximab.

Nếu xét nghiệm cho thấy nồng độ kháng thể thấp, bệnh nhân có thể cần phải dùng liều Rituximab thấp hơn bình thường. Bác sĩ cũng có thể kiểm tra các bệnh nhiễm trùng viêm gan hoặc lao (TB) trước đó, vì Rituximab có thể làm tăng nguy cơ các bệnh nhiễm trùng này tái phát trở lại.

Đối với bệnh nhân bị ung thư hạch không Hodgkin (NHL), bác sĩ có thể cho phép mọi người dùng chung Rituximab với các loại thuốc điều trị ung thư khác để tăng hiệu quả quá trình điều trị bệnh. 2-3 tuần, người bệnh sẽ tiêm Rituximab một lần. Cứ lặp lại chu kì như vậy trong khoảng 24 tuần.

Nếu thuốc hoạt động tốt, người bệnh nên duy trì việc tiêm Rituximab trong vòng 2 năm. Bên cạnh đó, mọi người có thể kết hợp dùng Rituximab cùng với biện pháp hóa trị liệu mỗi tháng một lần trong 6 tháng.

Đối với bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp, trong một tháng mọi người nên tiêm 2 lần thuốc Rituximab, mỗi lần cách nhau 2 tuần. Sau 3 hoặc 4 lần tiêm truyền, nồng độ kháng thể trong máu bảo vệ người bệnh khỏi nhiễm trùng có thể sẽ giảm xuống. Đây là một trong những bất lợi và có thể khiến bệnh nhân tăng nguy cơ bị nhiễm trùng.

Về liều lượng tiêm Rituximab trong mỗi lần sẽ được bác sĩ chỉ định cụ thể sau khi thăm khám sức khỏe cho từng bệnh nhân. Vấn đề vô cùng quan trọng, chính vì thế, đòi hỏi người bệnh tuyệt đối không được tự ý mua Rituximab về dùng.

Mọi người bắt buộc phải đến bệnh viện tham gia đủ các xét nghiệm, kiểm tra sức khỏe để biết chính xác liều dùng của mình, tránh tình trạng gặp phải những tác dụng phụ không mong muốn.

Tác dụng phụ của Rituximab là gì?

Rituximab đã từng được các chuyên gia cảnh báo có thể gây ra phản ứng nghiêm trọng hoặc đe dọa đến tính mạng cho người dùng. Vấn đề nguy hiểm này dễ xảy ra sau khi bệnh nhân tiêm thuốc Rituximab được khoảng 24 giờ. Chính vì thế, sau khi tiến hành tiêm tĩnh mạch Rituximab vào cơ thể, người dùng cần ở lại bệnh viện để được bác sĩ theo dõi từng phản ứng của cơ thể.

Bên cạnh đó, các thành phần có trong thuốc Rituximab cũng có thể khiến cho bệnh viêm gan B do virus gây ra tái phát trở lại. Bởi vậy, nếu mọi người đang điều trị căn bệnh này, tốt nhất nên nói không với thuốc Rituximab bởi nó sẽ làm cho tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn, thậm chí gây ra các triệu chứng đe dọa tính mạng.

Nguy hiểm hơn nữa, các nhà nghiên cứu đã từng đề cập đến vấn đề Rituximab có thể làm tăng nguy cơ phát triển một loại bệnh nhiễm trùng não hiếm gặp có tên gọi là bệnh não chất trắng đa ổ tiến triển (progressive multifocal leukoencephalopathy – PML). Được biết, căn bệnh này hiện vẫn chưa có phương pháp để điều trị.

Dựa trên các tác dụng phụ nguy hiểm trên, các chuyên gia y tế khuyến cáo người dùng nên thận trọng và nên đi bệnh viện kiểm tra ngay nếu như gặp phải một số hiện tượng bất thường dưới đây:

• Thường xuyên bị đau tức ngực
• Nhịp tim không đều
• Ngứa, nổi mề đay hoặc phát ban trên da
• Lưỡi, môi, cổ hỏng đều bị sưng
• Đau đầu, chóng mặt, ngất xỉu
• Khó thở, thở khò khè
• Mạnh đập lúc mạnh lúc yếu
• Da nhợt nhạt, xanh xao
• Đổ nhiều mồ hôi
• Xuất hiện các nốt mụn nước, vết loét đau đớn trên da
• Ăn không ngon miệng
• Chảy máu bất thường hoặc hay bị bầm tím
• Buồn nôn và nôn
• Nước tiểu sẫm màu
• Thường xuyên bị đau bụng
• Cơ thể hay mệt mỏi, thiếu sức sống
• Đau cơ, đi lại khó khăn, khả năng giữ thăng bằng kém
• Thay đổi tầm nhìn đột ngột
• Hay bị nhầm lẫn, khả năng ghi nhớ kém hơn trước

Đối tượng nào nên cẩn trọng khi sử dụng Rituximab?

Rituximab có thể giúp hỗ trợ điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp hoặc ung thư hạch không Hodgkin nhưng không phải trường hợp bệnh nhân nào cũng có thẻ tiếp nhận loại thuốc này một cách an toàn nhất. Theo các chuyên gia y tế, nếu người dùng thuộc một trong những đối tượng dưới đây, việc tiêm thuốc Rituximab sẽ phải được cân nhắc rất nhiều để hạn chế đối đa tác dụng phụ.

• Người đã từng dị ứng với thuốc hoặc các thành phần có trong thuốc
• Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú
• Đang mắc phải bất cứ một căn bệnh nhiễm trùng nào đó
• Bệnh nhân gặp các vấn đề về tim mạch như nhịp tim không đều, suy tim
• Đang bị một căn bệnh tự miễn dịch có tên là Lupus tấn công
• Người bệnh đang điều trị viêm gan B
• Chức năng hoạt động của phổi không được tốt
• Rituximab có thể khiến bệnh nhân bị giảm huyết áp đột ngột vì thế những người đang sử dụng thuốc kiểm soát huyết áp thì nên tạm thời không nên điều trị bệnh bằng loại thuốc này
• Bệnh nhân từ 65 tuổi trở nên và đang gặp các vấn đề về thận
• Nếu bị nhiễm HIV, người bệnh đó sẽ không thể dùng Rituximab

Người bệnh cần lưu ý gì khi dùng Rituximab?

Để ngăn ngừa sự xuất hiện của tác dụng phụ đồng thời giúp thuốc đạt được hiệu quả cao nhất, mỗi lần sử dụng Rituximab, người bệnh cần phải “thuộc lòng bàn tay” một số lưu ý quan trọng dưới đây:

• Đừng tự ý tiêm vắc-xin trong thời gian điều trị bệnh bằng Rituximab trừ khi có chỉ định của bác sĩ
• Người dùng cần thường xuyên xét nghiệm máu để kiểm tra phản ứng của cơ thể với các thành phần có trong thuốc Rituximab
• Mọi người có thể cảm thấy chóng mặt, khó thở, đỏ bừng mặt trong khi tiêm thuốc. Lúc này, bác sĩ có thể sẽ cho bạn uống bổ sung một loại thuốc nào đó để kiểm soát tốt tình hình
• Phụ nữ cần sử dụng phương pháp tránh thai hiệu quả trong khi uống Rituximab và sau khi kết thúc liệu trình điều trị, mọi người vẫn cần kiêng chuyện mang thai ít nhất 1 năm
• Mọi người không nên tự ý tiêm thuốc tại nhà trừ khi là người có kiến thức về y tế và đã từng có kinh nghiệm thực hiện việc này
• Tránh tiếp xúc gần gũi với những người gần đây đã tiêm vắc-xin sống bằng đường uống (vắc-xin uống) như bệnh bại liệt ở miệng hoặc vắc-xin thương hàn.
• Nếu là người đã có con, bạn cần nhớ tránh thay tã lót hoặc tiếp xúc quá gần với con trong trường hợp bé vừa mới tiêm vắc-xin rotavirus hoặc vắc-xin cúm cho trẻ sơ sinh.
• Hạn chế tiếp xúc với những người đang mắc bệnh nhiễm trùng hoặc bị thủy đậu, zona
• Người bệnh có khả năng bị rụng hết tóc trong khi dùng thuốc Rituximab. Tuy nhiên hiện tượng này sẽ kết thúc sau khi liều trình điều trị bệnh và tóc sẽ mọc lại như xưa
• Không uống rượu bia, hút thuốc lá hoặc sử dụng chất kích thích để hạn chế tác dụng phụ của thuốc
• Tránh ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều chất béo, đồ chiên rán
• Uống nhiều nước (2-3 lít) trong vòng 48 giờ đầu sau mỗi lần tiêm thuốc trừ khi bạn được yêu cầu hạn chế lượng chất lỏng
• Tùy thuộc vào cơ địa, mỗi người có thể sẽ có phản ứng khác nhau trước tác động của thuốc Rituximab. Do đó, trong thời gian điều trị bệnh, nếu cơ thể có những hiện tượng bất thường thì người dùng cần thông báo ngay cho bác sĩ để có hướng xử lý kịp thời
• Tránh lái xe hoặc làm việc nặng ngay sau khi vừa tiêm thuốc Rituximab vào cơ thể

Rituximab tương tác với những loại thuốc nào?

Thông thường, nếu như hiện tại người bệnh đang sử dụng một hoặc nhiều loại thuốc dưới đây, bác sĩ có thể yêu cầu họ không nên dùng Rituximab hoặc sẽ có sự điều chỉnh liều tất cả các thuốc sao cho hạn chế tối đa việc xảy ra tương tác.

• Cimzia (certolizumab)
• Imuran (azathioprine)
• Neoral
• Sandimmune (cyclosporine)
• Prograf (tacrolimus)
• Rapamune (sirolimus)
• Enbrel (etanercept)
• Humira (adalimumab)
• Platinol (cisplatin)
• Remicade (Infliximab)
• Simponi (golimumab)
• Vắc xin sống Rotavirus
• Vắc xin sống Adenovirus loại 4
• Vắc xin sống Adenovirus loại 7
• Cisplatin
• Vắc xin sống Influenza Virus
• Vắc xin sống bệnh sởi
• Vắc xin virus quai bị
• Vắc xin Rubella Virus Vaccine
• Vắc xin đậu mùa
• Vắc xin thương hàn
• Vắc xin Varicella
• Vắc xin sốt vàng
• Vắc-xin bệnh zona (Zostavax)
• Vắc xin Influenza Virus (Subvirion)
• Adalimumab
• Auranofin
• Azathioprine
• Cyclosporine
• Etanercept
• Infliximab
• Leflunomide
• Minocycline
• Sulfasalazine
• Amphotericin B (Fungizone)
• Certolizumab pegol (Cimzia)

Rituximab có giá bao nhiêu? Nên mua ở đâu?

Tùy thuộc vào từng thời điểm cũng như địa điểm bán, thuốc Rituximab sẽ mức giá khác nhau. Tuy nhiên, đây là loại thuốc được khuyến cáo chỉ nên được sử dụng trực tiếp tại bệnh viện, do đó, người bệnh hãy đến trực tiếp các bệnh viện tuyến trên để được cung cấp thuốc chính hãng với mức giá hợp lý nhất.

Thuốc Rituximab không thể giúp chữa khỏi hoàn toàn bệnh nhưng đây có thể được coi là một phát minh vĩ đại cho các bệnh nhân mắc viêm khớp dạng thấp hoặc bạch cầu lymphocytic mãn tính. Cho đến khi các nhà nghiên cứu tìm ra giải pháp điều trị dứt điểm bệnh, mọi người vẫn nên kiên trì tiêm thuốc Rituximab hàng tháng theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Chúc mọi người luôn khỏe mạnh!

Thông tin thuốc trên đây đều được lấy từ nhiều nguồn tin khác nhau, bao gồm các bài báo trên tạp chí y khoa, những bài thuyết trình tại hội thảo y tế cũng như các trang tin sức khỏe nổi tiếng của nước ngoài.

Wiki Bác Sĩ không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa. Chính vì thế, khi quyết định sử dụng bất cứ loại thuốc nào, người bệnh nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên gia, tuyệt đối không được dùng theo ý thích cá nhân.

Xem thêm: Thuốc Ketoprofen giảm đau, viêm do bệnh viêm khớp gây ra có tốt không?