Zalcitabine

Zalcitabine là loại thuốc uống được dùng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) gây nên. Dùng thuốc này như thế nào, cần lưu ý những gì và giá thuốc là bao nhiêu?

Tác dụng của thuốc Zalcitabine là gì?

Zalcitabine có tên thương mại là Hivid, là thuốc thuộc nhóm ức chế men sao chép ngược. Thuốc này được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do virus gây suy giảm miễn dịch ở cơ thể người HIV gây ra. Zalcitabine có thể dùng kết hợp với một số loại thuốc khác trong điều trị. 

Zalcitabine hoạt động bằng cách ngăn chặn sự phát triển của HIV. Người bệnh cần lưu ý rằng, Zalcitabine không có tác dụng tiêu diệt được virus HIV và không chữa khỏi HIV.

Thuốc Zalcitabine dùng như thế nào?

• Sử dụng thuốc Zalcitabine đúng theo liều lượng chỉ định từ bác sĩ.
• Uống thuốc với nhiều nước
• Sử dụng thuốc cách nhau mỗi 8 giờ. Đối với những người mắc bệnh thận, sử dụng thuốc cách nhau mỗi 12 giờ hoặc 24 giờ theo chỉ định của bác sĩ.
• Uống thuốc khi bụng đói vào trước khi ăn 1 giờ hoặc sau bữa ăn 2 giờ để hấp thụ thuốc tốt hơn.
• Sử dụng thuốc Zalcitabine kết hợp với các loại thuốc khác nhau theo chỉ định của bác sĩ để đạt được hiệu quả tốt nhất.
• Khi gần hết thuốc hãy liên hệ với bác sĩ hoặc mua thêm thuốc để điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Virus HIV có thể phát triển nếu ngừng dùng thuốc, ngay cả khi ngừng thuốc trong thời gian ngắn.
• Kiểm tra máu thường xuyên và có thể kiểm tra chức năng gan khi sử dụng thuốc. Tốt nhất người bệnh cần đi khám đúng lịch hẹn với bác sĩ và được bác sĩ theo dõi cẩn thận khi sử dụng thuốc.

Liều dùng của thuốc Zalcitabine

• Liều dùng cho người lớn: Dùng 0.75mg/ lần; mỗi lần uống cách nhau 8 giờ
• Liều dùng cho trẻ em: Hiệu quả và độ an toàn cho người dưới 18 tuổi chưa được xác định.

Những cảnh báo/ điều cần thận trọng khi sử dụng Zalcitabine

1. Những người không được sử dụng thuốc

• Bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc
• Bị nhiễm axit lactic (một số rối loạn chuyển hóa)
• Mắc bệnh về gan (Gan to, gan nhiễm mỡ, chức năng gan bất thường)
• Người đang dùng lamivudine hoặc didanosine
• Trẻ em dưới 13 tuổi
• Dùng thận trọng với người trên 65 tuổi.

2. Những lưu ý trước khi sử dụng Zalcitabine

• Trước khi dùng thuốc, người bệnh cần thông báo với bác sĩ nếu có các vấn đề như:
• Đang mang thai, dự định mang thai hoặc đang cho con bú
• Đang dùng các loại thuốc khác (thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn, thực phẩm bổ sung…)
• Bị dị ứng với thuốc
• Có các vấn đề bệnh lý: Bệnh về thần kinh, tiền sử bệnh gan (viêm gan B), mắc bệnh thận, bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch (bệnh cơ tim, suy tim sung huyết), AIDS, viêm tụy, có mức chất béo trung tính cao…
• Đã giảm cân bất thường, rất thừa cân, có vấn đề bất thường về máu hoặc thường xuyên sử dụng đồ uống có cồn.

3. Nên làm gì khi dùng Zalcitabine quá liều?

Trong trường hợp dùng thuốc quá liều người bệnh nên dùng gọi tới Trung tâm cấp cứu 115 hoặc nhanh chóng đến các cơ sở y tế, trạm y tế gần nhà nhất để được hỗ trợ y tế.

4. Nên làm gì nếu quên một liều?

Nếu quên một liều Zalcitabine, người dùng có thể dùng lại càng sớm càng tốt. Nhưng nếu thời điểm định dùng thuốc gần với liều kế tiếp, người dùng hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp như bình thường. Người bệnh tuyệt đối không dùng gấp đôi liều lượng thuốc để bù cho liều đã bỏ lỡ.

5. Thận trọng khi sử dụng Zalcitabine ở phụ nữ có thai

Hiện nay vẫn chưa có bằng chứng khoa học xác định rõ những rủi ro khi sử dụng Zalcitabine khi mang thai hoặc cho con bú. Thuốc này được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) xếp vào nhóm thuốc C, có thể có nguy cơ đối với thai kỳ.

Vì vậy phụ nữ có thai không nên sử dụng thuốc này. Thuốc chỉ được điều trị khi cân nhắc thấy lợi ích hơn hẳn các nguy cơ có thể gặp phải.

6. Cảnh báo đối với những bà mẹ đang cho con bú

Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh khuyến cáo các bà mẹ bị nhiễm HIV không nên cho con bú để tránh lây nhiễm HIV. Hiện nay chưa có nghiên cứu xác định được zalcitabine có bài tiết qua sữa mẹ hay không. Do cả khả năng lây truyền HIV và khả năng tạo phản ứng nghiêm trọng khi trẻ bú mẹ nên các bà mẹ cần được hướng dẫn để không cho con bú nếu đang dùng zalcitabine hoặc các thuốc kháng virus khác.

Tương tác thuốc

1. Zalcitabine tương tác với những thuốc nào?

Một số loại thuốc có thể tương tác với nhau sẽ làm thay đổi hiệu quả điều trị của thuốc hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ.

Những thuốc thường tương tác với Zalcitabine bao gồm:

• Pentamidine
• Zidovudine
• Lamivudine
• Cloramphenicol
• Cisplatin
• Dapsone
• Disulfiram
• Ethionamide
• Glutethimide
• Thuốc gốc vàng (ví dụ như natri vàng thiomalate)
• Các chất tương tự nucleoside khác (ví dụ, vàng natri thiomalate)
• Các chất tương tự nucleoside khác (ví dụ, didanosine)
• Phenytoin
• Ribavirin
• Aminoglycoside (ví dụ: gentamicin)
• Amphotericin
• Cimetidine
• Magiê
• Các thuốc kháng axit có chứa nhôm, hoặc probenecid.

Trên đây chưa phải tất cả những thuốc có thể tương tác với Zalcitabine. Vì vậy khi sử dụng thuốc Zalcitabine, người dùng cần thông báo các loại thuốc đang sử dụng với bác sĩ.

2. Tương tác của Zalcitabine với những thực phẩm, đồ uống nào?

Zalcitabine được chỉ định dùng khi đói trước khi ăn một 1 tiếng đồng hồ hoặc 2 tiếng sau bữa ăn. Bởi vì thực phẩm có thể làm giảm hấp thu và hiệu quả của thuốc.

Đồng thời rượu và thuốc lá cũng có thể ảnh hưởng đến tác dụng của nhiều loại thuốc. Chính vì vậy người dùng cần tránh sử dụng những chất kích thích này khi điều trị bệnh.

Tác dụng phụ của thuốc Zalcitabine là gì?

Khi sử dụng thuốc Zalcitabine, có nhiều người gặp phải tác dụng phụ nhưng cũng có những người không mắc phải hoặc gặp phải tác dụng phụ nhưng không nghiêm trọng.

Một số tác dụng phụ thường  gặp khi dùng Zalcitabine là:

• Táo bón
• Bệnh tiêu chảy
• Mệt mỏi; đau đầu; ngứa
• Ăn mất ngon
• Buồn nôn
• Sự thay đổi vị trí chất béo trong cơ thể, đặc biệt là ở chân, tay, cổ, phần lưng trên

Ngoài những tác dụng phụ trên, người dùng zalcitabine có thể gặp những tác dụng phụ nguy hiểm hơn. Nếu gặp phải những tác dụng phụ sau hãy mau chóng tìm tới các bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời:

• Phản ứng dị ứng nghiêm trọng (phát ban; nổi mề đay, khó thở, tức ngực, sưng miệng, mặt, môi hoặc lưỡi)
• Co giật
• Thở nhanh, nông
• Cảm thấy lạnh
• Có vấn đề tim mạch
• Mất cân bằng axit lactic (nhịp tim chậm hoặc không đều; chóng mặt; chóng mặt)
• Viêm gan (đau gan; yếu; mệt mỏi)
• Tê, ngứa ran, nóng rát hoặc đau nhói ở cánh tay, bàn tay, chân và bàn chân (Bệnh thần kinh ngoại biên)
• Viêm tụy (đau dữ dội ở vùng bụng trên lan qua sau lưng, nhịp tim nhanh, buồn nôn và nôn)
• Đau khi nuốt
• Buồn nôn kéo dài hoặc nặng
• Đau cơ hoặc chuột rút nghiêm trọng
• Lở loét trong miệng hoặc cổ họng, có đốm trắng trôi môi…
• Đau bụng
• Sưng tay hoặc chân
• Nôn mửa
• Co giật
• Yếu hoặc kiệt sức.

Trên đây chưa phải danh sách tác dụng phụ đầy đủ khi sử dụng Zalcitabine, vì vậy hãy hỏi bác sĩ nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hoặc lo lắng về vấn đề này.

Bảo quản Zalcitabine đúng cách như thế nào?

• Điều kiện tốt nhất để bảo quản thuốc Zalcitabine là bảo quản trong hộp kín, ở nơi có nhiệt độ từ 15 – 30 độ C. Không nên giữ thuốc trong môi trường có sức nóng, độ ẩm và ánh sáng cao. Người dùng cũng không nên cho thuốc vào ngăn đá tủ lạnh hoặc bảo quản ở nhà tắm.
• Cần giữ thuốc Zalcitabine ở nơi cách xa tầm tay trẻ em và những con vật nuôi trong nhà.
• Khi thuốc hết hạn sử dụng hoặc người dùng không còn nhu cầu sử dụng thuốc, hãy hỏi những dược sĩ hoặc những người chuyên xử lý rác thải địa phương để biết cách xử lý khoa học, bảo vệ môi trường và sức khỏe của những người xung quanh.

Thuốc Zalcitabine có giá bao nhiêu và mua ở đâu?

Thuốc Zalcitabine được bào chế dưới dạng viên nén 0.35mg và 0.75mg. Giá thuốc zalcitabine loại 0.35 mg và 0.75mg lần lượt cao hơn các mức: 40.000 VND và 60.000 VND.

Người bệnh có thể mua thuốc tại các nhà thuốc, quầy thuốc tân dược hoặc các Trung tâm dự phòng truyền nhiễm. Tùy vào từng đơn vị bán thuốc và thời gian bán mà thuốc sẽ có giá chênh lệch hơn những mức trên. Người dùng nên tìm đến những địa chỉ bán thuốc uy tín để tránh mua phải thuốc kém chất lượng, thuốc giả trôi nổi trên thị trường.

Trên đây là những thông tin về thuốc zalcitabine. Mong rằng những thông tin này sẽ giúp người bệnh biết cách sử dụng thuốc và có được những thông tin cần thiết để dùng thuốc an toàn. Tuy nhiên những thông tin cung cấp ở trên chỉ mang tính chất tham khảo chứ không thay thế cho những chẩn đoán và cách chữa trị của bác sĩ.

Wikibacsi.com không đưa ra những lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.